BROJ 1
MILAN M. ANTONIJEVIĆ, SNEŽANA M. MILIĆ, SNEŽANA M. ŠERBULA I GROZDANKA D. BOGDANOVIĆ
Originalni naučni rad [PDF]
UDC:
Anodno ponašanje mesinga Cu37Zn u baznoj sredini u prisustvu hloridnih jona i benzotriazola
U ovom radu su vršena istraživanja u cilju određivanja korozionog ponašanja mesinga Cu37Zn, u rastvoru natrijum-tetraborata, na pH=10.0, sa dodavanjem hloridnih jona i inhibitora benzotriazola (BTA). Primenom metode ciklične voltametrije nađeno je da se vrednosti anodnih gustina struja povećavaju sa povećanjem vremena stajanja ispitivanog mesinga u rastvoru natrijum-tetraborata, kao i u rastvorima natrijum-tetraborata koji su sadržavali hloridne jone različitih koncentracija. Vrednosti anodnih gustina struje znatno su manje u rastvorima natrijum-tetraborata sa dodatkom benzotriazola u odnosu na vrednosti gustina struja dobijene polarizacijom mesinga u rastvoru čistog natrijum-tetraborata. U radu je analizirano i elektrohemijsko ponašanje mesinga Cu37Zn pri različitim vremenima izloženosti legure rastvoru benzotriazola, kao i njegovo ponašanje u rastvorima benzotriazola različitih koncentracija. Osim ovoga, u radu je ispitivano i elektrohemijsko ponašanje mesinga Cu37Zn nakon dejstva Cl–-jona, ali posle obrazovanja polimernog zaštitnog filma na površini elektrode.
Anodic behaviour of brass in alkaline solution in presence of benzotriazole and chloride ions
This paper describes an investigation of the corrosion behaviour of Cu37Zn brass in a solution of sodium tetraborate, at pH = 10.0, with the addition of chloride ions and benzotriazole inhibitor (BTA). The application of cyclic voltammetry has led to the conclusion that the anodic current densities increase with increase in immersion time in sodium tetraborate solution as well as in solutions of sodium tetraborate containing chloride ions of various concentrations. The values of anodic current density are considerably smaller in sodium tetraborate solutions with the addition of benzotriazole (BTA) compared with those in the inhibitor-free solution.
The study also analyses the electrochemical behavior of Cu37Zn brass at various times of alloy exposure to BTA solution, as well as its behavior in BTA solutions of various concentrations. Also, the study describes the electrochemical behavior of Cu37Zn brass after the effect of Cl– ions, but subsequent to the formation of a polymeric protective film on the electrode surface.
SUZANA CAKIĆ 1, ČASLAV LAČNJEVAC2, JAKOV STAMENKOVIĆ 1, LJILJANA RAŠKOVIĆ1
Originalni naučni rad [PDF]
UDC:
Primena DSC metode u praćenju procesa umrežavanja vodenih poliuretanskih sistema
DSC metodom praćena je kinetika umrežavanja vodenih poliuretankih sistema, bez katali-zatora, sa komercijalnim katalizatorom cirkonijuma (KAT XC-6212) i visokoselektivnim manganovim katalizatorom, kompleksom Mn(III) – diacetilacetonatomaleinatom (MAM). U ovom radu za umrežavanje od poliolnih komponenti korišćene su akrilne emulzije a kao pogodni umreživači koričćeni su vodoemulgujući alifatični poliizocijanati na bazi heksametilendiizocijanata sa različitim sadržajem NCO-grupa. Na osnovu DSC-analize, metodama Kissinger-a, Freeman-Carrolla-a i Crane-Ellerstein-a, određeni su prividni kinetički parametri reakcije umrežavanja vodenih sistema. Temperaturni opseg ispitivanja korišćen je od 50 do 450oC sa brzinom grejanja od 0.5oC/min
Smanjenje energije aktivacije i povećanje standardne devijacije ukazuju na katalitičko dejstvo selektivnih katalizatora cirkonijuma i mangana.Učešće katalizatora u smanjenju energije aktivacije je najveće kod katalizatora mangana, korišćenjem sve tri metode izračunavanja kod ispitivanih uzoraka u odnosu na cirkonijumov katalizator. Najmanja odsupanja između pomenutih metoda u određvanju kinetičkih parametara dobijena su korišćenjem manganovog katalizatora.
Application of DSC methods for monitoring the process of curing aqueous polyurethane system
The DSC method has been employed to monitor the kinetics of reticulation of aqueous polyurethane systems without catalysts, and with the commercial catalyst of zirconium (CAT®XC-6212) and the highly selective manganese catalyst, the complex Mn (III)-diacetylacetonemaleinate (MAM). Among the polyol components, the acrylic emulsions were used for reticulation in this research, and as suitable reticulation agents the water emulsible aliphatic polyisocyanates based on hexamethylendoisocyanate with the different contents of NCO-groups were employed. On the basis of DSC analysis, applying the methods of Kissinger, Freeman-Carroll and Crane-Ellerstein the pseudo kinetic parameters of the reticulation reaction of aqueous systems were determined. The temperature range of the examination was from 500 C to 4500 C with the heat rate of 0.50 C/min. The reduction of the activation energy and the increase of the standard deviation indicate the catalytic action of the selective catalysts of zirconium and manganese. The impact of the catalysts on the reduction of the activation energy is the strongest when using the catalysts of manganese and applying all the three afore-said methods. The least aberrations among the stated methods in defining the kinetic parameters were obtained by using the manganese catalyst.
Key words: aqueous polyurethanes, selective catalyst, differential scanning calorimetry, and pseudo activation energy.
IVANA NIKOLIĆ1 , MILAN M. ANTONIJEVIĆ2
Stručni rad [PDF]
UDC:
Primena ozona u postupku prečišćavanja voda
U ovom radu predstavljena je primena ozonizacije i srodnih oksidacionih procesa prilikom tretiranja prirodnih voda (površinskih i podzemnih) za dobijanje pijaće vode. Proizvodnjom pijaće vode iz prirodnih voda neophodno je uklanjanje brojnih prisutnih sastojaka (materije neorganskog porekla, huminske materije, toksični mikrozagađivači). Oksidansi koji se koriste u postupku prečišćavanja voda mogu biti dodati u nekoliko tačaka prilikom tretmana, a to su pred-oksidacija, glavna oksidacija ili finalna dezinfekcija. Brojni efekti procesa oksidacije, analizirani su tokom trajanja procesa prečišćavanja vode: uklanjanje neorganskih vrsta, pomoć pri koagulaciono-flokulacionim procesima, razgradnja organskih materija i dezinfekcija. Uklanjanje organskih materija (prirodne huminske supstance, mikrozagađenja) ima naročito veliku važnost u proizvodnji pijaće vode, da bi se sprečila njihova razgradnja u distribuiranoj vodi jer utiču na loš ukus i miris vode kao i da bi se smanjila količina nus proizvoda koji nastaju prilikom dezinfekcije vode usled velikog sadržaja ovih materija. U savremenoj praksi se za dezinfekciju vode za piće u vodovodima sve češće primenjuje ozon kao jak oksidans. Ozon je postao alternativa hloru u dezinfikovanju vode, pre svega zbog svoje biocidne aktivnosti, kao i zbog mogućnosti bolje pripreme vode za piće i povećanog stepena uklanjanja mutnoće.
Ključne reči: ozon, prečišćavanje voda, dezinfekcija, organske materije
Water purification by ozone
Purification of water by ozone are described in the paper. The use of ozone in water purification processes has increased significantly in recent years. It is a powerful oxidizing agent that can reduce levels of many impurities in water, including colour, taste and odour. Ozone can also be used as a disinfectant and is a good alternative to chlorine for some applications.
JULIJA KOCEV 1,BORKA MILENKOVIĆ 1, ANĐELKA MATIĆ 2
Stručni rad [PDF]
UDC:
Praktična primena preparata za cinkovanje CINKSAL ZKB i HROMATIN ZNB 13–A na čeliku negarantovanog sastava
Prikazana je uspešna primena kiselog elektrolita za cinkovanje CINKSAL ZKB u firmama Feman i Chromatic radi korozione zaštite delova složenog oblika od čelika nedefinisanog sastava, koji poseduju varove, narezane i livene navoje.Dat je i osvrt na detaljnu pripremu i završnu obradu gore navedenih predmeta u preparatima Fabrike soli metala i galvanskih preparata Bor.
Ključne reči: elektrohemijsko cinkovanje predmeta od čelika nedefinisanog sastava, hromatiranje iz kiselog elektrolita, priprema predmeta
An practical usage of cinksal ZKB and hromatin ZNB 13-A preparations for zinc electroplating of undefined steel structure
An very efficiently usage of acidic electrolyte solution CINKSAL ZKB in Feman and Chromatic companies for the corrosion protection purpose of undefined steel structure parts with various and complex shapes was examined. Also, detailed preparation and final treatment of mentioned parts with chemicals produced by Metal salts & Galvanic preparations Factory was given.
Key words: zinc electroplating of undefined steel structure parts, chromatization from acidic electrolyte solution, preparation of parts
SNEŽANA M. MILIĆ, MILAN M. ANTONIJEVIĆ, SNEŽANA M. ŠERBULA, GROZDANKA D. BOGDANOVIĆ
Originalni naučni rad [PDF]
UDC:
Uticaj inhibitora benzotriazola na koroziono ponašanje legure CuAlNiCrSi u baznoj sredini
U ovom radu su vršena istrazivanja u cilju određivanja korozionog ponašanja legure CuAlNiCrSi, u rastvoru natrijum-tetraborata, na pH=10, pri dodatku inhibitora benzotria-zola (BTA). Primenom metode ciklične voltametrije nađeno je da su vrednosti anodnih gustina struje znatno manje u rastvorima natrijum-tetraborata (boraksa) sa dodatkom benzotriazola, u odnosu na gustinu struje dobijenu polarizacijom legure u rastvoru čistog boraksa. U radu je analiziran uticaj benzotriazola pri različitim vremenima izlozenosti legure rastvorima BTA (0,2% BTA + 0,1mol/dm 3 boraks) na elektrohemijsko ponašanje ispitivane legure. Osim toga, u radu je ispitivan i uticaj hloridnih jona na koroziju legure CuAlNiCrSi u rastvorima boraksa koji su sadržavali hloride različitih koncrntracija, kao i njeno ponašanje nakon dejstva Cl–-jona, ali posle obrazovanja polimernog zaštitnog filma na površini elektrode.
Ključne reči: benzotriazol, legura CuAlNiCrSi , korozija
The influence of benzotriazole on corrosion of cualnicrsi alloy in alkaline solutions
This work presents the influence of benzotriazole on corrosion of CuAlNiCrSi alloy in alkaline solutions. Test were carried out by electrochemical metods in Na2B4O7 (0,1mol/dm3) solutions. Cyclic voltametry was used to determine the inhibitor benzotriazole efficiency.
RADE STEVANOVIĆ
Originalni naučni rad [PDF]
UDC:
Elektrohemijska aktivacija hemijskog taloženja legure Ni-P i karakterizacija faznog sastava taloga
Ispitivan je uticaj elektrohemijske aktivacije na hemijsko taloženje Ni kao i na faznu strukturu dobijenih legura Ni-P. Elektrohemijsko taloženje je razdvojeno od hemijskog korišćenjem dva kupatila, pri čemu prvo za elektrohemijsku aktivacije nije sadržavalo redukciono sredstvo. Dobijeno je da gustina struje aktivacije, kao i količina prekursora na površini, moraju biti veći od kritičnih vrednosti ( 0.5 mA cm-2 i 8 mC cm-2), da bi došlo do “hemijskog” taloženja. Anodna linearna promena potencijala (ALSV), Ni-P legura dobijenih hemijskim taloženjem posle elektrohemijske aktivacije, kao i onih dobijenih posle uobičajenog postupka hemijske aktivacije (Sn-Pd), ukazuje na prisustvo dve dominantne faze tj. čvrstog rastvora P u Ni i jedinjenja nikla i fosfora, najverovatnije Ni2P. Promene u faznoj strukturi hemijski taloženih legura Ni-P, do kojih dolazi pri termičkom tretmanu, mogu se pratiti pomoću metode ALSV.
Ključne reči: hemijsko taloženje nikla, aktivacija, fazna struktura
Electrochemical activation of electroless deposition of Ni-P alloy and phase structure characterization of the deposit
The effect of electrochemical activation on the efficiency of the electroless deposition of Ni and on the phase structure of the Ni-P alloys obtained was investigated. Electrochemical deposition was separated from chemical deposition by employing a two bath sequence, the first one ( i.e. the bath for electrochemical activation ) being free of reducing agent. It was found that an activation c.d., as well as an amount of precursors at the surface larger than a critical value ( 0.5 mA cm-2 and 8 mC cm-2 , respectively ) are required for the electroless process to take place. Anodic linear sweep voltammetry (ALSV) of the Ni- P alloys obtained after electrochemical activation, as well as of those obtained after common chemical (Sn-Pd) activation, indicated the presence of two dominant phases i.e. a solid solution of P in Ni, and a nickel phosphide compound, most probably Ni2P. It was also shown that changes in the phase structure of the electroless Ni-P deposit upon thermal treatment may be followed by employing ALSV.
Key words: electroless nickel, activation, phase structure
BROJ 2
M. D. OBRADOVIĆ1 B. N. GRGUR2 S. LJ. GOJKOVIĆ2
Originalni naučni rad [PDF]
UDC:620.191.2.013:669.245’278.7=861
Kinetika korozionih reakcija u kiselim i neutralnim rastvorima na elektrohemijski taloženim legurama Ni-W
Prevlake legure Ni-W su elektrohemijski taložene iz amonijačno-citratnog elektrolita, na rotirajuću disk elektrodu od zlata, konstantnom i pulsirajućom strujom. Korozioni potencijal, kinetika katodne i anodne reakcije na elektrohemijski taloženim prevlakama legura Ni-W, sa udelom volframa od 0,11 do 0,25, su ispitivani u kiselim i neutralnim sulfatnim rastvorima, različitih pH vrednosti. Na osnovu dobijenih rezultata izvedene su kinetičke jednačine za katodnu i anodnu reakciju, koje ukazuju na formiranje barijernog sloja oksida volframa i nikla koji sprečava rastvaranje legure i delimično se redukuje pri katodnoj polarizaciji.
Ključne reči: elektrohemijsko taloženje, legura nikal-volfram, korozioni potencijal, kinetika katodne i anodne reakcije
Kinetic of corrosion reactions in acid and neutral solutions on electrochemically deposited Ni-W alloys
Ni-W alloys were electrochemicaly deposited from an ammonia-citrate electolyte on rotating disc electrode with a gold disc, by direct and and pulsating current. The corrosion potential and kinetics of cathodic and anodic reaction were investigated on the alloys with molar fraction of tungsten from 0.11 to 0.25 in acid and neutral sulfate solutions of various pH. On the basis of kinetic equations resulting from these data, it was proposed that a barrier lazer of nickel and tungsten oxide was formed on the alloy surface preventing further alloy dissolution.
Key words: electrochemicaly deposited nickel-tungten alloys, corrosion potential, kinetic catodic and anodic current
1MILORAD V. TOMIĆ, 2LjUBICA J. PAVLOVIĆ, 1MIOMIR G. PAVLOVIĆ
Originalni naučni rad [PDF]
UDC:669.387.718.1:620.191.35=861
Uticaj gustine struje, vremena taloženja i pH – vrednosti elektrolita na hrapavost prevlaka bakra
Prevlake bakra taložene su neposredno galvanostatskim putem na aluminijum iz kupatila sastava: [CuSO4 (55 g/dm3) + CH2 NH2 – CH2OH (100 g/dm3) + (NH4)2SO4 (30 g/ dm3) + Na2SO4⋅10H2O (75 g/dm3) + Na2CO3 (3 g/dm3], temperatura sobna, j =0,3-0,8A/dm2, pH = 10,3-8.5. Istaložene prevlake bakra na aluminijumu imaju dobru adheziju. Uklanjanje pasivne oksidne opne sa površine aluminijuma vršeno je hemijski u rastvorima 1-4. Ispitivan je uticaj gustine struje, vremena taloženja i pH-vrednosti elektrolita na hrapavost prevlaka bakra. Merenje hrapavosti prevlaka bakra vršeno je pomoću uređaja TR200.
Ključne reči: elektrohemijsko taloženje metala, hemijska priprema, gustine struje, vreme taloženja, pH-vrednost, hrapavost
The effect of current density, deoisition time and electrolytic pH value on roughness of copper coatings
The copper coatings were electrodeposited directly onto aluminium from the bath: (CuSO4 (55 g/dm3 ) + CH2 NH2 – CH2 OH (100g/ dm3) + (NH4)2SO4 (30 g/dm3) + Na2SO4⋅10H2O (75g/dm3) + Na 2CO3 (3g/dm3), room temperature, j = 0.3 – 0.8 A/dm2, pH = 10.3-8.5. The copper coatings deposited onto Al show good adhesion. Removal of passive oxide film from aluminium surface was chemically accomplished in solutions 1-4. The effect of current density, deposition time and electrolytic pH on roughness of copper coatings were studied.Roughness of Cu coatings was measured by TR200.
Key words: electrochemical deposition of coatings, chemical preparation, current density, deposition time, pH -value , roughness
BILJANA BOBIĆ, BORE JEGDIĆ
Originalni naučni rad [PDF]
UDC:620.193.25Č669.14.018.841=861
Piting korozija nerđajućih čelika
Deo III: Uticaj sulfatnih jona na piting koroziju nerđajućih čelika u rastvoru hlorida
Ispitivan je uticaj sulfatnih jona na piting koroziju nerđ ajućeg čelika Č4580 u rastvorima hlorida. Utvrđeno je da sulfatni joni efikasno sprečavaju piting koroziju navedenog čelika u rastvorima hlorida. Primenjene su savremene elektrohemijske metode za određivanje piting potencijala i kritične temperature pitinga. Vrednosti ovih parametara su pokazatelj otpornosti nerđajućih čelika prema piting koroziji.
Ključne reči: korozija, piting korozija, nerđajući čelici, rastvori hlorida, sulfati, inhibitori korozije, elektrohemijske metode ispitivanja.
Pitting corrosion of stainls steels part III: the sulphate ions influence on pitting corrosion of stainless steels in chloride solutions
The sulphate ions influence on pitting corrosion of stainless steel in chloride solutions was investigated. It was established that sulphate ions are very effective in pitting corrosion prevention of stainless steel Č4580 in chloride solutions. Two electrochemical methods were applied for pitting potential and critical pitting temperature determination. The values of these variables are reliable indicators of pitting corrosion resistance.
Key words: corrosion, pitting corrosion, stainless steels, chloride solutions, sulphates, electrochemical testing methods.
BUNIĆ S.1, MALINOVIĆ B.1, RISTIČEVIĆ S.1 DAVIDOVIĆ Đ.2, ZRILIĆ R.2, MAKSIMOVIĆ M.2 PAVLOVIĆ M.3, DAVIDOVIĆ M.4, MITRIĆ M.4
Originalni naučni rad [PDF]
UDC:620.186Č669.14’71=861
Ispitivanje eksplozijom ostvarenog međuspoja bimetala Al/čelik
U radu je prikazan način eksplozivnog spajanja (plakiranje) sistema Č 0361 i Al 99,5 i rezultati istraživanja mikrostrukture. SEM analizom određena je debljina i težinski sastav međuspoja, a RTG strukturnom analizom ispitivano prisustvo nove faze.
Ključne riječi: eksplozivno zavarivanje, veza međuuspoja, međuspoj Al/čelik, nova faza
Testing explosion generated intermediate bimetal Al / steel
In the paper is illustrated the mode of process explosive cladding of system Al/steel and the results research of microstructure. SEM analyses define the thickness and weight bonding interface and X-ray diffraction analyse was investigated attendance of new phase.
Key words: explosive cladding, bonding interface, interfaces of Al/steel, new phase.
SVETLANA NESTOROVIĆ
Originalni naučni rad [PDF]
UDC:669.35’22-122.2-156-492.8=861
Efekat ojačavanja žarenjem hladno valjanih sinterovanih legura sistema Cu -Ag
Bakar i bakarne legure CuAg4at%, CuAg8at%, CuAg12at% su izrađeni tehnologijom metalurgije praha. Sinterovan bakar i sinterovane bakarne legure su podvrgnuti hladnom valjanju sa različitim stepenima deformacije 25 ,50 i 75%. Hladno valjani sinterovani uzorci bakra i legure su podvrgnuti izohronom žarenju sve do temperature rekristalizacije uz merenje tvrdoće i elektroprovodljivosti. Ova ispitivanja su dokazala pojavu efekta ojačavanja žarenjem kod sinterovanih bakarnih legura, koji se manifestovao znatnim porastom tvrdoće nakon žarenja hladno valjanih legura i to u temperaturnom intervalu od 180- 300oC.
Ključne reči: bakarne legure, efekat ojačavanja, sinterovanje, hladno valjani uzorci
Anneal hardening effect of cold rolled sintered copper alloys of system Cu – Ag
Copper and copper alloys CuAg4at%, CuAg8at% and CuAg12at% were prepared by a powder metallurgical method. Sintered copper and copper alloys were subjected to cold rolling with different degrees of deformation. The copper and copper alloys in the cold-rolled state was isochronally annealed up to the recrystallization temperature during which the hardness and elecrtical conductivity was measure These investigations show that anneal hardening effect occurs in a temperature range of 160- 3000C where the values of hardness increases.
Key words: copper alloys, sintering, cold rolling, hardening effect
SUZANA CAKIĆ1, GORAN NIKOLIĆ1, ČASLAV LAČNJEVAC2, MILADIN GLIGORIĆ3
Originalni naučni rad [PDF]
UDC:620.179.13:678.652=861
Termička degradacija vodenih poliuretana sa katalizatorima različite selektivnosti
Termička stabilnost vodenih poliuretana je praćena korišćenjem termogravimetrijske ana-lize. Vodeni poliuretani (aqPUR) sa katalizatorima različite selektivnosti su analizirani ko-rišćenjem dinamičke metode. U dinamičkoj metodi korišćene su brzine zagrevanja od 0,5; 1; 2; 5 i 10°C min-1u opsegu od 30–500°C, za postizanje degradacije od 0,025; 0,05 i 0,10. Ko-rišćenjem selektivnijih katalizatora kod vodenih poliuretana, rezultujuće ukupno vreme dekompozicije je bilo u porastu kod svih stepena degradacije i određene početne temperature. Ovaj rad pokazuje da dinamička metoda bazirana na termogravimetrijskoj analizi može biti korišćena za procenu termičke stabilnosti vodenih poliuretana korišćenjem katalizatroa različite selektivnosti.
Ključne reči: vodeni poliuretani, katalizatori, termička degradacija, termogravimetrijska analiza.
The thermal degradation of aqueous polyurethanes with catalysts of different selectivity
The thermal stabilites of aqueous polyurethanes were measured using the thermogravimetric analysis. Aqueous polyurethanes (aqPUR) with catalysts of different selectivity were characterized using dynamic heating. In the dynamic method, heating rates of 0,5; 1; 2; 5 and 10°C min-1 were used in the range of 30–500°C, and degradations of 0,025; 0,05 and 0,10 were considered. By using the more selective catalyst, the resulting total time of decompositon was outlast, in all cases of degradation degrees at certain the starting temperature of aqueous polyurethanes. This paper shows how the dynamic method based on thermogravimetric analysis can be used to calculate the thermal stabilites of aqueous polyurethanes, using catalysts of different selectivity.
Key words: aqueous polyurethanes, catalysts, thermal degradation, thermogravimetric analysis
LJILJANA RAŠKOVIĆ, RADOJICA MITROVIĆ
Stručni rad [PDF]
UDC:678.686.094.3=861
Nove alternative primene dvokomponentnih epoksi sistema
U radu su prikazane teoretske i primenske osnove debeloslojnog premaza Antikoplasta TXK-3 za rešenje problema koprozije na kondenzatorima i razmenjivačima toplote. Umrežavanje epoksi sistema,odnosno otvrdnjavanje Antikoplasta TXK- 3,pomoću tri različite amino grupe, koje se nalaze u umreživaču praćeno je preko tvrdoće formiranog filma i FTIR spektro-skopijom. Zbog svojih izvanreddnih osobina(visok stepen umreženosti,odgovarajuća čvrstoća i meha-nička otpornost), postignutih kroz process otvrdnjavanja,smatra se da će Antikoplst TXK-3 biti postojana zaštita od korozije na kondenzatorima i razmenjivačima toplote.
Key words: debeloslojni premazi, umrežavanje, FTIR spektroskopija
New application of two-components epoxy systems
In the paper application of thick layer coatings based on epoxy for solve of heat changer corrosion are described. Reticulation of the system by three different amino groups are analysed by FTIR spectroscopy.
Key words: thick layer coatings, reticulation, FTIR spectroscopy
VOJKA GARDIĆ
Stručni rad [PDF]
UDC:667.657.27’221:661.845=861
Opšte karakteristike fosfatiranja
U ovom radu su opisane opšte karakteristike fosfatiranja. Analizirani su postupci dobijanja i primena gvožđe-fosfatnih, cink-fosfatnih i mangan-fosfatnih prevlaka na čeliku i gvožđu. Prikazani su i mehanizmi reakcija koje se odigravaju u toku gradjenja fosfatnih prevlaka. Pored ostalog, analizirane su i metode testiranja fosfatnih prevlaka.
Key words: fosfatiranje, gvožđe-fosfatne prevlake, cink-fosfatne prevlake, mangan-fosfatne prevlake
General properties of phosphating
General properties of phosphating are described in this paper. Phosphate coatings are produced on iron and steel surfaces and are composed of iron, zinc and manganese phosphates. Mechanism of recations which occur during phosphating are analysed. Methods for determination of phosphate coating quality are given, too.
Key words: phosphating, iron phosphate coatings, zinc phosphate coatings, manganese phosphate coatings
BROJ 3
M. M. ANTONIJEVIĆ, M. PETROVIĆ, S. M. ŠERBULA, S. M. MILIĆ, G. D. BOGDANOVIĆ
Originalni naučni rad [PDF]
UDC:621.357.2-034.3=861
Elektrohemijsko ponašanje bakra u prisustvu benzotriazola – uticaj pH i hlorida
U ovom radu ispitivano je elektrohemijsko ponašanje bakra u rastvorima boratnih pufera različitih pH vrednosti (8,0-12,3), sa ili bez prisustva hlorida. Takođe, ispitivan je uticaj inhibitora BTA, pri čemu su korišćena dva načina da se ispita dejstvo tog inhibitora: a) Cu elektroda je držana različito vreme (5, 15 i 60 min) u rastvoru BTA, koncentracije 0,2%, a zatim je vršena polarizacija u boratnim puferima i b) BTA, različitih koncentracija (6,72·10-4M, 6,72·10-5 M i 3,36·10-5M) je dodavan u boratne pufere pre merenja. Nađeno je da u oba slučaja BTA ispoljava značajno zaštitno dejstvo, ali bolji efekat se postiže kada se bakar prethodno izlaže rastvorima BTA. Ispitivanja su pokazala da se adsorpcija BTA na površini bakra pokorava Lengmirovoj izotermi.
Ključne reči: bakar, boratni puferi, hloridni joni, benzotriazol
Electrochemical behavior of copper in the presence of benzotriazole-influence of pH and chloride ions
The electrochemical behavior of copper in borax buffer solutions in pH range 8.0-12.3, with or without chlorides, was investigated. Also, the influence of inhibitor BTA was investigated, using two methods to examine the effect of that inhibitor: a) the Cu electrode was immersed for various time periods (5,15 and 60 min) in 0.2% BTA solution, before the polarization conducted in borax buffers and b) various concentrations of BTA (6.72·10-4M, 6.72·10 -5M i 3.36·10-5 M) were added to borax buffers before measurements. In both cases, BTA was found to manifest significant protective properties, but better effect was accomplished when copper electrode was previosly exposed to BTA solution. The experiments showed that the adsorption of BTA on the copper surface obays the Langmuir’s adsorption isotherm.
ZORAN AVRAMOVIĆ1 MILAN ANTONIJEVIĆ2
Stručni rad [PDF]
UDC:620.193.3/.4:669.35’5=861
Korozija mesinga
Rasprostranjena upotreba mesinga i legura bakra, uopšte, uslovljena je, izmeđ u ostalog, i njihovom korozionom postojanošću. Primena mesinga iziskuje potrebu boljeg poznavanja njegovih osnovnih konstrukcionih osobina, među kojima se posebno izdvaja koroziona postojanost. U ovom radu dat je krać i pregled dosadašnjih rezultata ispitivanja korozije mesinga u različitim sredinama. Za koroziju mesinga karakteristična su dva oblika razaranja: naponska korozija mesinga, sa svoja dva oblika: interkristalna i transkristalna naponska korozija i decinkacija mesinga Hemijska sredina ima izrazit efekat na proces korozije mesinga, kao i sam hemijski satav mesinga. Kao efikasna zaštita mesinga od korozije koriste se inhibitori korozije i u ovom pregledu dati su rezultati zaštite nekih od ispitivanih inhibitora korozije.
Ključne reči: bakar,mesing, korozija, naponska korozija, decinkacija
The brass corrosion
Wide use of brass and copper based alloys is generally caused among the other things by their corrosion resistance. The use of brass requires a need of better knowing its basic construction features, where corrosion stability is specially separated among them. This work gives a short review of previous testing results the brass corrosion in various media. Two forms of destruction are characteristic for brass corrosion as well as: a stress-corrosion cracking (SCC) of brass with its two forms: the inter-crystal and trans- crystal SCC and dezincification of brass. Chemical medium has a distinctive effect on brass corrosion process as well as the chemical content of brass. The corrosion inhibitors are used as an effective brass protection on corrosion, and the protection results of some tested corrosion inhibitors are given in this review.
Key words: copper, brass, corrosion, stress corrosion cracking, dezincification
SUZANA CAKIĆ1, LJILJANA KOSTIĆ-DESPOTOVIĆ2, ČASLAV LAČNJEVAC3, DRAGAN ĐORĐEVIĆ1, MIROLJUB BARAĆ3, MILOŠ RAJKOVIĆ3, MILADIN GLIGORIĆ4
Originalni naučni rad [PDF]
UDC:620.193.6:667.528.5=861
Praćenje fotodegradacije nitrolakova FTIR spektroskopijom
U radu je korišćena FTIR spektroskopija za praćenje procesa fotodegradacije nitrolakova, merenjem površina traka koje su karakteristične za nitro grupu. Nitratni estri podležu degradaciji što se odražava na kvantitativni odnos površina IR traka koje potiču od nitratnog estra. Dobijeni rezultati pokazuju da dužina dejstva UV zraka na uzorke u vremenskim intervalima od 240, 480 i 960 min., direktno utiče na izgled spektra istog uzorka pre i posle zračenja. Što je duže vreme dejstva UV zraka kao i maseni udeo nitroceluloze u nitrolaku površina traka se sve više smanjuje tj.stepen degradacije je veći. Za potvrdu degradacije nitrolakova praćen je i stepen umreženosti određivanjem tvrdoće po König-u.
Monitoring the nitrodope photodegradation by FTIR spectroscopy
The FTIR spectroscopy has been employed in this research work to monitor the process of nitrodope photodegradation, by measuring surfaces of bands typical of a nitro group. Nitric esters are subject to degradation, which is reflected on a quantitative ratio of the surfaces of the IR bands that originate from the nitric ester. The obtained results show that the length of the UV rays activity on the samples over time intervals of 240, 480 and 960 min. directly affects the spectrum appearance of the same sample before and after the radiation. The longer the UV rays activity time and the larger a mass proportion of nitrocellulose in the nitrodope is, the smaller the bands surface becomes i.e. the degree of degradation is higher. To confirm the degradation of nitrodope the degree of reticulation has also been examined by determining the König hardness.
SVETLANA IVANOV, MIRJANA RAJČIĆ-VUJASINOVIĆ, ZORAN STEVIĆ
Originalni naučni rad [PDF]
UDC:620.669.35’5;621.778.1=861
Uticaj hloridnih jona na koroziono ponašanje hladno deformisane bakarne žice u alkalnoj sredini
U radu je ispitivano koroziono ponašanje hladno deformisane bakarne žice potenciodinamičkom metodom u alkalnoj sredini (1 M Na2CO3) u prisustvu hloridnih jona. Uzorci žice koja je predhodno dobijena po dip-forming postupku, deformisani su različitim stepenima deformacije od 83, 87, 91, 9 i 99 %. Koroziono ponašanje hladno deformisane bakarne žice karakteriše se svojim potencijalom otvorenog kola i ponašanjem za vreme anodne polarizacije. Ekspe-rimentalno je utvrđeno da stepen deformacije izmeđ u 83 i 99% nema velikog uticaja na poten-cijal otvorenog kola, kao i na ponašanje bakra za vreme anodne polarizacije u 1M Na2CO3 rastvoru.
Dodatak (0,01 – 1 mol/dm3) hloridnih jona u bazni rastvor 1M Na2 CO3 ne menja mehanizam procesa, ali utič e na intenzitet struje, tako što ga smanjuje, što znači da ima pozitivan uticaj na korozioni otpor bakra u tim rastvorima. Miruju ći potencijali hladno deformisanog bakra u hloridnim rastvorima pomeraju se ka pozitivnijim vrednostima, dok oblik voltamograma ostaje isti kao i u rastvoru 1M Na2CO3. Visine strujnih pikova su manje, a to opet znači pozitivan uticaj na koroziono ponašanje bakra. Hloridni joni usporavaju koroziju bakra u alkalnim rastvorima.
Ključne reči: Korozija, bakarna žica, stepen deformacije, hloridni rastvor, potenciodinamička metoda
The influence of chloride ions on the corrosion behaviour of cold deformed copper wire in alkaline medium
Copper wire obtained by dip–forming process was cold worked to the deformation degrees of 83, 87, 91, 95 and 99 %. Electrochemical potentiodynamic method was used to investigate corrosion behaviour of these wires in aqueous solutions of Na2CO3 (1 mol/dm3). Open circuit potentials as well as peak potentials are given as a function of deformation degree in Na2CO3 without and with addition of chloride ions in concentration between 0.01 and 1 mol/dm3. It was found that the addition of chloride ions does not change the mechanism of the process, but influences on current density. Small concentrations of chloride ions (0.01 – 1 mol/dm3) have positive influence on the corrosion protection of copper in alkaline solution.
Key words: corrosion; copper wire; deformation degree; chloride solution; potentiodynamic method
B. LALEVIĆ1, D. DABIĆ2 V. RAIČEVIĆ1, D. KIKOVIĆ3 LJ. JOVANOVIĆ4, M. NIKŠIĆ1
Originalni naučni rad [PDF]
UDC:620.193.8:667.6=861
Degradacija različitih koncentracija MTBE-a pomoću Mucor hiemalis
Poslednjih 20 godina intenzivna upotreba metil tercijarnog butil etra (MTBE) dovela je do povećanja njegovog prisustva u čovekovoj sredini. Agencija za zaštitu čovekove sredine (EPA) okarakterisala je MTBE kao potencijalno kancerogeno jedinjenje i predložila metode za njegovo uklanjanje iz prirodnih sredina. Bioremedijacija predstavlja svetski trend u razvoju tehnologija remedijacije i sastoji se od kompleksa procesa koji podrazumevaju korišćenje različitih vrsta mikroorganizama. Mikroorganizmi su, zahvaljujući svojim fermentnim sistemima, sposobni da koriste različita organska jedinjenja kao jedinstven izvor ugljenika i energije i transformišu ih do netoksičnih produkata. Cilj rada bio je ispitivanje degradacije različitih koncentracija MTBE-a (76, 100, 438 i 746 ppm) pomoću Mucor hiemalis 139ž. Ovaj izolat izolovan je iz zemljišta NIS Rafinerije nafte Pančevo, kontaminiranog organskim zagađivačima. Proces degradacije praćen je u toku 8 dana inkubacije pri aerobnim uslovima. Degradacija MTBE-a praćena je pomoću gasnog hromatografa sa plamen jonizujućim detektorom (GC/FID). Posle 12 sati inkubacije došlo je do smanjenja koncentracije MTBE-a. Stepen degradacije MTBE-a posle 8 dana se kretao u intervalu od 47-76% od početne koncentracije. Stepen degradacije zavisio je od početne koncentracije MTBE-a. Ovi rezultati ukazuju na mogućnost primene autohtonog izolata Mucor hiemalis 139ž u procesima bioremedijacije zemljišta i voda, kao ekološki, ekonomski i energetski prihvatljiv metod remedijacije.
Degradation of different MTBE concentrations by mucor hiemalis
In the last twenty years there has been increased usage of metil tertiary butil eter (MTBE) which led to it’s high presence in the environment. Environmental Protection Agency (EPA) has characterized MTBE as potentially cancerogenic substance and proposed the methods for it’s removal from natural sources. Bioremediation represents the worl trend in developing remediation technologies, and is a complex process which assumes using different microorganisams. The etheric bond in MTBE’s molecule is persistant in the environment. Still, microorganisms are capable for using this organic compaund as carbon and energy source due to their various enzyme systems and transform it into non toxic products. The objective of this research is investigation of biodegradability of various concentrations of MTBE (76, 100, 438 and 746 ppm) by Mucor hiemalis 139ž. This strain has been isolated from the soil of NIS Oil Raffinery Pančevo, contaminated with organic pollutants. The degradation process was obsereved during 8 days of incubation in aerobic conditions. The MTBE’s degradation was detected by gas chromatography with flame ionizing detector (GC/FID). After 12 hours of incubation the concentration of MTBE was reduced. The MTBE’s reduction ranging form 47 to 76% from the initial concentration was detected after 8 days. The degradation level depended on the starting concentration of MTBE. These results indicate the possibility for using the authentic strain Mucor hiemalis in the bioremediation processes of soils and waters, as ecologically, economically and energetically sustainable remediation methods.
1MILORAD TOMIĆ, 2VESNA MAKSIMOVIĆ, 3LJUBICA PAVLOVIĆ, 1MIOMIR PAVLOVIĆ, 4KONSTANTIN POPOV, 1MILADIN GLIGORIĆ, 5VLADIMIR JOVIĆ
Originalni naučni rad [PDF]
UDC:621.357.2-034:621.762.2=861
Karakterizacija čestica praha metala dobijenih elektrohemijskim taloženjem
Tehnološke osobine prahova zavise od njegove granulacije i morfologije. Veoma često jedna metoda je neadekvatna za potpunu karakterizaciju praha. U ovom radu su primenjene različite metode za granulometrijsku i morfološku karakterizaciju bakarnih prahova u cilju što potpunijeg njihovog definisanja, odnosno opisivanja.
Characterization of powder particles of metals obtained in electrodeposition
Technological properties of powders depend on their granulometry and particle morphology. Very often one method is inadequate for characterization the morphology of powder particles. This paper studied different methods for describing the copper powder granulometry and morphology, clearly.
MIODRAG STOJANOVIĆ
Stručni rad [PDF]
UDC:620.181.193.4:667.613:535.684=861
Metode ispitivanja hemijskih karakteristika premaza
Opisane su različite metode za karakterizaciju ponašanja premaza u uslovima kontakta premaza sa agresivnim agensima, predloženi kriterijumi za izbor i definisanje uslova ispitivanja i prikazani rezultati probnih laboratorijskih ispitivanja predloženim metodama. Analizirani su hemijski i fizičkohemijski fenomeni koji se javljaju pri interakcijama osnovnih komponenata strukture premaza u kontaktu sa agresivnim agensima prisutnim u uobičajenim eksploatacionim uslovima.
Test methods for chemical properties of the coating
Several experimental techniques for coatings characterization in chemically aggressive environment are described, with suggestions and criterions for choice, defining conditions and design of testing methods for coatings evaluation in chemically aggressive environment. The Physical chemical and chemical phenomena occurring between coatings and chemical agents in contact, are studied.
Key words: Chemical resistant coatings, testing of coatings, spectrocolorimetry, micro hardness of coatings
1MILORAD TOMIĆ, 2LJUBICA PAVLOVIĆ, 3VESNA MAKSIMOVIĆ, 4KONSTANTIN POPOV, 2NEBOJŠA NIKOLIĆ, 1MIOMIR PAVLOVIĆ
Originalni naučni rad [PDF]
UDC:621.357.2-034.3:621.762.2=861
Morfologija bakarnog praha dobijenog različitim režimima elektrolize
Ispitivan je uticaj različitih režima elektrolize (konstantna i reversna struja) na morfologiju bakarnog praha. Morfologija istaloženog bakarnog praha je proučavana pomoću skening elektronskog mikroskopa (SEM). Diskutovan je efekat katodne i anodne amplitudne gustine struje, odnos katodnog i anodnog vremena kao i vremena katodnog taloženja i anodnog rastvaranja. Pokazano je da parametri koji određuju oblik talasa reversne struje određuju i mikromorfologiju čestica istaloženog bakarnog praha.
The morphology of copper powder obtained by different regimes of electrolysis
The effect different deposition regimes (constant and reversing currents), on the powdered copper electrodeposits morphology were investigated. The morphology of electrodeposited copper powder were investigated using a scanning electron microscope (SEM). The effect of the current amplitude, cathodic to anodic time ratio and period of the current wave are discussed. It is shown that the parameters determining the reversing current wave determine the micromorfology of the copper powder particles deposited.
BROJ 4
M. M. ANTONIJEVIĆ, M. RADOVANOVIĆ, S. M. ŠERBULA, S. M. MILIĆ, G. D. BOGDANOVIĆ
Oiginalni naučni rad [PDF]
UDC:669.35’5:620.193.4=861
Elektrohemijsko ponašanje mesinga u prisustvu benzotriazola – uticaj pH i hlorida
U ovom radu su prikazani rezultati do kojih se došlo prilikom ispitivanja elektrohemijskog ponašanja mesinga Cu37Zn u boratnim rastvorima(pH = 8.0 – 12.3) u prisustvu benzotriazola (BTA). Ispitivan je uticaj vremena izloženosti mesinga u BTA rastvorima, koncentracije hloridnih jona, koncentracije benzotriazola, kao i pH istpitivanih rastvora na elektrohemijske karakteristike tretiranog mesinga. Od metoda su korišćene merenje potencijala otvorenog kola i linearna voltametrija.
ELECTROCHEMICAL BEHAVIOR OF BRASS IN PRESENCE OF BENZOTRIAZOLE – INFLUENCE OF pH AND CHLORIDE IONS
In the paper, investigation of electrochemical behavior of brass in borate solutions (pH = 8.0 – 12.3) in presence of benzotriazole are prezented. Influence of exposure time of brass in BTA solution, pH solutions, concentrations of BTA and chloride ions on electrochemical charactheristics of the brass are investigated. Measurement of open circuit potential and linear polarization were used for the investigation.
JELENA B. BAJAT, MIODRAG D. MAKSIMOVIĆ
Originalni naučni rad [PDF]
UDC:669.55’258.57:620.193.4=861
Elektrohemijsko taloženje i koroziona stabilnost prevlaka Zn-Co legura
Izučavan je uticaj vrste rastvora za taloženje, gustine struje taloženja i temperature rastvora za taloženje na fazni sastav, kao i na korozionu stabilnost legura Zn-Co. Legure su taložene na rotirajućoj disk elektrodi iz sulfatnog i hloridnog rastvora. Fazni sastav legura je određivan metodom anodne linearne promene potencijala (ALPP), a koroziona stabilnost polarizacionim merenjima. Pokazano je da najveću korozionu stabilnost imaju legure dobijene taloženjem iz hloridnog rastvora na sobnoj temperaturi sa 4,5 i 5 A dm-2.
Ključne reči: Elektrohemijsko taloženje legura, Zn-Co legure, anodna linearna promena potencijala, koroziona svojstva
ELECTROCHEMICAL DEPOSITION AND CORROSION STABILITY OF Zn-Co ALLOY COATINGS
The influence of the type of the deposition solution, deposition current density and temperature of deposition solution on the phase structure and corrosion properties of Zn-Co alloys was examined. Alloys were deposited on a rotating disc electrode from chloride and sulphate plating bath. The phase structure was determined by anodic linear sweep voltammetry (ALSV) and corrosion properties by polaraization measurements. It was shown that Zn-Co alloys with the best corrosion properties, among all investigated in this work, were obtained from chloride plating bath at room temperature at 4,5 and 5 A dm-2.
Key words: Electrodeposition, zinc-cobalt alloys, anodic linear sweep voltammetry, corrosion properties
1MILORAD V. TOMIĆ, 2LJUBICA J. PAVLOVIĆ, 1MIOMIR G. PAVLOVIĆ, 1DUŠAN STANOJEVIĆ, 1MILADIN GLIGORIĆ
Originalni naučni rad [PDF]
UDC:669.718.6.22:620.191.3=861
Hrapavost prevlaka srebra taloženih galvanostatskim putem na aluminijum
U radu je analizirana površinska hrapavost elektrohemijski istaloženih prevlaka srebra, kao završnih prevlaka na aluminijumu. Bakarna prevlaka taložena je galvanostatski neposredno na aluminijum kao osnovna prevlaka. Nakon toga je taložena prevlake nikla i kao završna prevlaka taložena je prevlaka srebra. U radu je takođe ispitivan uticaj prisustva fluorida u elektrolitu za direktno elektrohemijsko taloženje prevlaka bakra na strukturu završne prevlake srebra. Površinska hrapavost je merena uređajem TR 200. Pokazano je da se prevlaka srebra može uspešno neposredno elektrohemijski nanositi na aluminijum kao završna prevlaka, uz prethodnu hemijsku pripremu površine i taloženjem međuprevlaka bakra i nikla.
Ključne reči: elektrohemijsko taloženje, hrapavost, elektrohemijska prevlaka srebra, metalne prevlake, hemijska priprema, završna prevlaka, međuprevlake.
THE ROUGHNESS OF SILVER COATINGS ELECTRODEPOSITED ONTO ALUMINUM
In this paper the surface roughness of silver coatings electrodeposited as final coatings onto aluminum was analysed. The copper coating was electrodeposited as a basic coating directly onto aluminum. Afterward, nickel and copper coatings from acidic bath were deposited. Silver was electrodeposited on the acidic bath copper coating. Also the influence of fluorides in the solution for direct electrodeposition of basic copper coatings on the structure of the final silver coating was investigated. The surface roughness was measured with device TR 200. Silver coatings can be successfully electrodeposited as a final coating onto aluminum with nickel and copper intercoatings.
Key words: electrochemical deposition, roughness, electroplating of silver, metal coatings, chemical preparation, intercoatings, final coating
DRAGAN RADONJIĆ, PETAR ŽIVKOVIĆ
Originalni naučni rad [PDF]
UDC:669.873:620.193.4=861
Uporedna analiza korozionog ponašanja titana u rastvorima NaCl I Na2SO4
Rad je zasnovan na analizi korozionog ponašanja tehničkog titana u pripremljenim vodenim rastvorima NaCl i Na2SO4, kao i na poređenju korozionih aktivnosti pomenutih rastvora. Ispitivanja titana su urađena metodom promjene korozionog potencijala sa vremenom, metodom polarizacionog otpora i potenciodinamičkom metodom, na opremi Princeton Applied Research (PAR) za ubrzana koroziona i elektrohemijska istraživanja. Konačan zaključak o korozionom ponašanju titana u ovim rastvorima donešen je na osnovu eksperimentalno dobijenih vrijednosti polarizacionog otpora, gustine struje korozije i korozionog potencijala.
COMPARING ANALYSIS OF TITANIUM CORROSION BEHAVIOUR IN SOLUTIONS OF NaCl AND Na2SO4
The research paper is based on the analysis of technical titanium corrosion behavior in prepared water solutions of NaCl and Na2SO4, as well as on comparation of the two solutions’ corrosion activities. Titanium is examined by the method of corrosion potential versus time, polarization resistance method and potentiodynamic method, on the equipment Princeton Applied Research (PAR) for fast corrosion and electrochemical examinations. The final conclusion on titanium corrosion behavior in these solutions is brought on the basis of experimentally obtained values of polarization resistance, current density and corrosion potential.
VLADIMIR JOVIĆ1, BORKA JOVIĆ1, VLADIMIR JOVIĆ1, BORKA JOVIĆ1, MIOMIR PAVLOVIĆ2, VLADIMIR PANIĆ2, NEDELJKO KRSTAJIĆ3
Scientific paper [PDF]
UDC:621.793.1=20
Electrochemical Properties of Commercially Available M(n+1)AXn Phases in the Process of HCl Electrolysis
Electrochemical properties of commercially available M(n+1)AX n phases (Ti3SiC2 and Ti2AlC), as a cathode and anode materials in the process of the electrolysis of HCl are investigated. It is shown that Ti3SiC2 passivates at anodic potentials, being promising substrate for application of catalytic coating for chlorine evolution (mixture of TiO2 and RuO2). At the same time it is found that overvoltage for the hydrogen evolution onto Ti3SiC2 as cathode is for 0.5 V lower than that on commercially used graphite electrodes. By using activated anodes and Ti3SiC2 as cathodes instead of graphite ones, the voltage saving on the industrial cell for chlorine production by the electrolysis of HCl would amount to about 0.67V.
ELEKTROHEMIJSKE OSOBINE M(N+1)AXN FAZA U PROCESU ELEKTROLIZE HCL
U ovom radu ispitivane su elektrohemijske osobine komercijalno dostupnih M(n+1)AX n faza (Ti3SiC2 i Ti 2AlC) kao katodnih odn. anodnih materijala u procesu elektrolize HCl. Pokazano je da se Ti3SiC2 pasivira na anodnim potencijalima i da predstavlja dobar materijal za nanošenje katalitičke prevlake na bazi smeše TiO2 i RuO2 (tzv. DSA). Takođe je pokazano da je prenapetost izdvajanja vodonika na Ti3SiC2 za 0.5 V manja od prenapetosti na komercijalnim elektrodama od grafita. Korišćenjem aktiviranih anoda i Ti3SiC2 kao katoda, umesto komercijalnih grafitnih anoda i katoda, ustanovljeno je da ušteda u naponu na industrijskoj ćeliji za elektrolizu HCl iznosi oko 0.67 V.
MURILO F. CABRAL1, VALBER A. PEDROSA*1 HUGO B. SUFFREDINI1, ROGÉRIO M. B. MORENO2,3, LUIS H. C. MATTOSO2 , PAULO S. GONÇALVES 3, SERGIO A. S. MACHADO1
Scientific paper [PDF]
UDC:621.315:537.311.3:678.4=20
Characterization of Conductive Natural Rubber by Cyclic Voltammetry and Electrochemical Impedance Spectroscopy
Natural rubber (NR) is an excellent insulator and is commonly used in the electric and electronic industry. On the other hand, a blending of NR with carbon black powder produces conductive materials with the qualities of the insulator composite. Studies of conductivity, cyclic voltammetry and electrochemical impedance spectroscopy were carried out to characterize the new material, showing good enhancement for the electron transfer processes. The charge-transfer resistances were 0.75 and 5.1 kΩ for the KPO and KPO, respectively. This values shows that the charge transfer resistance increases about 6.8 times. Key words: Natural rubber, Composite, Impedance spectroscopy
KARAKTERIZACIJA PROVODNOG PRIRODNOG KAUČUKA CIKLIČNOM VOLTAMETRIJOM I ELEKTROHEMIJSKOM IMPEDANCNOM SPEKTROSKOPIJOM
Prirodni kaučuk je odličan izolator i koristi se u elektroindustriji i elektronici. Mešanjem prirodnog kaučuka i crnog ugljeničnog praha mogu se proizvesti provodni materijali. U ovom radu su ispitivani takvi materijali korišćenjem ciklične voltametrije i elektrohemijske impedancne spektroskopije, pri čemu je nađen dobar prenos elektrona u tim kompozitima. Otpor prenosu elektrona je bio 0,75 i 5,1 kΩ za KPO i KP2O, respektivno. Ove vrednosti pokazuju da otpor prenosu elektrona je oko 6,8 puta veći kod KP2O.
Ključne reči: prirodna guma, kompozit, Impedancna spektroskopija
A. RAJASEKAR1, L. RAJENDRAN2*, S. MARUTHAMUTHU1, N. PALANISWAMY1*, A. RAJENDRAN
Scientific paper [PDF]
UDC:669.141:620.193=20
Prediction of corrosion rate of steel AP5LX using curve fitting method
The corrosion rates of carbon steel in petroleum product and water mixture were estimated by different methodologies viz stirring test, flow loop test and rotating cage test for evaluating the efficiency of the methodology. Based on the data collected under these three test conditions polynomial expressions were developed relating the corrosion rate (mm/y) and the number of days (time) for finding out the corrosion rate at any time and vice versa. Corrosion rates were calculated using the developed equations and compared with the experimental data and found satisfactory. The data calculated from the developed equation reveals that there is no significant variation between the three tests when the duration of the test period is less than 60. Beyond 60 days period the corrosion rate for stirring system and rotating cage system are approximately equal, where as the corrosion rate for the flow loop system is higher than the other systems from the initial period.
Key words: Petroleum product pipeline, Diesel/water mixtures, Corrosion, Curve fitting.
VOJKA GARDIĆ
Stručni rad [PDF]
UDC:669.721.84/.85=861
Zaštitne prevlake na magnezijumu
Magnezijum i legure magnezijuma imaju odlične fizičke i mehaničke osobine, ali velika hemijska reaktivnost, slaba koroziona otpornost i slaba otpornost na habanje ograničava primenu ovih materijala. Nanošenjem zaštitnih prevlaka na površinu magnezijuma i legure magnezijuma povećava se koroziona otpornos i otpornost na habanje. Nanošenje zaštitnih prevlaka na magnezijumu moguće je na više na čina primenom fizičkih, hemijskih ili elektrohemijskih postupaka, kao i njihovom kombinacijom.
Ključne reči: magnezijum, prevlake, koroziona otpornost
PROTECTIVE COATINGS ON MAGNESIUM
Magnesium and its alloys have excellent physical and mechanical properties, but high chemical reactivity, poor corrosion and wear resistance reduction number of applications. One of the most effective ways to prevent corrosion is to coat the base material. The topics covered include electrochemical, hemical or physical process or combination of this.
Key words: magnesium, coat, corrosion resistance
