Zaštita materijala 1. 2017

Mitigation of corrosion of carbon steel in acid medium using some antipyrine derivatives

Abstract

Adsorption and inhibition efficiency of some antipyrine derivatives on the C-steel (CS) in 1M HCl were estimated using three electrochemical techniques (electrochemical impedance spectroscopy (EIS), electrochemical frequency modulation (EFM) and potentiodynamic polarization). Results of polarization showed that these derivatives act as mixed type inhibitors. These derivatives were adsorbed on CS surface following Langmuir adsorption model. EIS results showed that, there was a decrease in double layer capacitance (C_dl) and an increase in charge transfer resistance (R_ct). Three different techniques gave concordant results.

Keywords: Corrosion inhibition, carbon steel, HCl, antipyrine derivatives.

More >>>

 

Smanjenje korozije ugljeničnog čelika u kiseloj sredini dodatkom derivata antipirina

Izvod

Apsorbciona i inhibicijska efikasnost nekih derivata antipirina na koroziju ugljeničnog čelika u 1M HCI procjenjena je pomoću tri elektrohemijske tehnike (merenjem impedanse (EIS), elektro­hemijske frekvencije (EFM) i potentiodinamičke polarizacije). Rezultati polarizacije su pokazali da ovi derivati deluju kao inhibitori mešovitog tipa. Ovi derivati se apsorbuje na površinu ugljeničnih čelika prema Langmuirovom adsorpcionom modelu. EIS rezultati su pokazali da je došlo do pada u kapacitivnosti dvojnog sloja (CDL) i povećanje otpornosti prenosa punjenje (RCT). Tri različite tehnike dale su saglasne rezultate.

Ključne reči: inhibicija korozije, ugljenični čelik, HCl, derivati antipirina.

Dalje >>>

 

Ispitivanje efikasnosti zaštite filtrirajućih polumaski pri različitim protocima aerosolnih kontaminanata

IZVOD

Mogućnost kontaminacije vazduha biološkim agensima, prirodnim ili veštačkim putem, zahteva unapređenje i primenu različitih sredstava respiratorne zaštite. U radu je prikazano komparativno ispitivanje efikasnosti filtriranja različitih modela filtrirajuće polumaske, sa ciljem utvrđivanja mogućnosti upotrebe ovog sredstva za respiratornu zaštitu pripadnika Ministarstva odbrane i Vojske Srbije. Kao ispitni agens i odgovarajući simulator bioloških aerosola je korišćen čvrsti aerosol NaCl. Određivanje koncentracije ispitnog aerosola pri različitim protocima je vršeno metodom plamene fotometrije. Utvrđeno je da su svi testirani modeli proizvedeni od filtrirajućih materijala visokog kvaliteta i da pri manjim protocima filtrirajući materijali slabijeg kvaliteta pokazuju manje međusobne razlike u filtrirajućim karakteristikama. Visoka efikasnost testiranih modela filtrirajućih polumaski pruža mogućnost za njihovu upotrebu za respiratornu zaštitu.

Ključne reči: filtrirajuća polumaska, respiratorna zaštita, biološki aerosoli.

Dalje >>>

 

Examination of the effectiveness of filtering half masks protection at various flow rates of aerosol contaminants

Abstract

The possibility of air contamination by biological agents, by natural or artificial way, requires the improvement and use of different means for respiratory protection. The paper presents comparative filtration efficiency testing of different filtering half masks models, in order to determine the possibility of using this means for respiratory protection of the Ministry of Defence and the Serbian Army members. As a test agent and an appropriate simulator of biological aerosols is used solid NaCl aerosol. Determination of the concentration of the test aerosol at various flow rates was performed by flame photometry method. It was found that all the tested models are manufactured from filtering material of high quality and that filtering materials of lower quality shows less differences between filtering characteristics at lower flow rates. The high efficiency of the tested filtering half masks models provides an opportunity for their use in respiratory protection.

Keywords: filtering half mask, respiratory protection, biological aerosols.

More >>>

 

 

Povećanje efikasnosti alata za kovanje termodifuzionim boriranjem

IZVOD

U radu je dat pregled literaturnih podataka o istraživanjima uticaja termodifuzionog boriranja na povećanje radnog veka i kvaliteta alata za obradu kovanjem. Radni vek alata uglavnom zavisi od površine materijala, te je važno da površina ima osobine kao što su korozivna otpornost, otpornost prema habanju i otpornost prema oksidaciji. U cilju poboljšanja površinskih osobina, primenjuju se neke površinske obrade sa ciljem zaštite površine i poboljšanja performansi materijala. Radni vek čeličnih kalupa za obradu oblikovanjem, koji je ograničen habanjem, može biti povećan različitim površinskim obradama u kojima se površinski sloj legira sa azotom, ugljenikom ili borom. Ove difuzione prevlake se sastoje u difuziji metala ili nemetala u osnovnom materijalu na visokim temperaturama. Tragajući za alternativom konvencionalnim metodama, autori su došli do saznanja da iskustva u boriranju širokog spektra alata za obradu kovanjem pokazuju da je radna stabilnost delova, podvrgnutih ovom postupku, povećana od dva do deset puta.

Ključne reči: boriranje, kalup za kovanje, kvalitet, vek trajanja.

Dalje >>>

 

Increasing the efficiency of  forging tools by thermal diffusion boronizing

Abstract

In this paper is given a review of literature data about research of influence thermal diffusion boronizing on increasing of working life and quality of forging dies. Service life of tools depends mainly of the surface of material, and it is important that the surface has features such as: corrosion resistance, wear resistance and resistance to oxidation. In order to improve the surface properties some surface treatments with order to protect the surface and improve performance of materials are applied. Service life of steel dies for forging processing, which is limited by wear, can be increased by various surface treatments in which the surface layer alloyed with nitrogen, carbon or boron. These diffusion coatings consist of metal or nonmetal diffusion in the base material at high temperatures. In searching for an alternative to conventional methods, the authors came to the conclusion that experiences in boronizing of a wide range of tools for forging processing showed that the operating stability of the parts subjected to this process, increased from two to ten times.

Keywords: boronizing, forging dies, quality, service life.

More >>>

 

 

---

Svojstva pamučne pređe posle oksidacije kalijum-permanganatom u kiseloj sredini

Izvod

Cilj ovog rada je proučavanje uticaja neselektivne oksidacije celuloze (pamučna pređa) kalijum-permanganatom u kiseloj sredini, na promenu sorpcionih svojstava (joni srebra) i sadržaj deponovanog mangan(IV)-oksida. Tokom eksperimenta korišćene su standardne metode i metode razvijene na Katedri za tekstilno inženjerstvo Tehnološko-metalurškog fakulteta u Beogradu. Za određivanje sadržaja mangan(IV) oksida deponovanog na pamučnoj pređi je korišćena optička emisiona spektrometrija sa induktivno spregnutom plazmom (ICP-OES). Promene ispitivanih svojstava pamučnih pređa su ispraćene u funkciji koncentracije i pH rastvora oksidacionog sredstva. Rezulati dobijeni u ovom radu su pokazali da je oksidovana pamučna pređa pogodna polazna sirovina za dobijanje širokog spektra tekstilnih proizvoda specijalne namene.

Кljučne reči: celuloza, oksidacija, kalijum-permanganat, mangan(IV) oksid, joni srebra.

Dalje >>>

 

Properties of cotton yarns after oxidation of potassium permanganate in an acidic environment

Abstract

The impact of nonselective cellulose oxidation (cotton fibre) by potassium permanganate in acidic environment, with or without additional treatment by sodium metabisulfite, on change of sorption (silver ions sorption), and deposition of manganese (IV) oxide were aims of this work. The standard methods and methods developed at Department of Textile Engineering of Faculty of Technology and Metallurgy Belgrade, were used for determination of introduced functional groups, sorption and mechanical properties of selected fibres. Inductively coupled plasma optical emission spectrometry ICP-OES was used for determination of manganese(IV) oxide deposited on cotton fibres. The changes of studied properties of cotton fibres were followed as a function of concentration and pH of the solution of oxidizing agent. Results obtained in this work showed that oxidized cotton fibre with improved sorption properties is appropriate as an initial raw for a wide range of textile products of special assignment.

Keywords: cellulose, oxidation, potassium permanganate, silver ion, manganese (IV) oxide.

More >>>

 

 

 

---

 

A simple numerical model for monitoring the quantity of carbon monoxide in the air caused by the traffic pollution

Abstract

Investigation of the quality of air includes a series of specific emission and immision measurements of pollutants and it is regulated by domestic and foreign laws. The urban traffic is considered one of the emitters of noxious matters in the air. The emission of exhaust gases from the internal combustion engines is the source of numerous pollutants: burned or partially burned hydrocarbon, carbon monoxide, nitrogen oxides, soot, etc. The paper presents a numerical model that enables prevention of carbon monoxide concentration in the air based on air parameters measured through forming algebraic polynomials by the least-squares method. The measurement of parameters was performed in the Republic Institute of Public Health, at the location near the National Theatre in the Mediana Municipality, the City of Niš. The numerical model was realized in the symbolic system of Mathematica. Based on the formed model, numerical results are given related to the monitoring of carbon monoxide in the air caused by the traffic pollution.

Keywords: air pollution, approximation, carbon monoxide.

More >>>

 

Jednostavni numerički model za monitoring kvaliteta ugljenmonoksida u vazduhu od drumskog saobraćaja

Izvod

Kvalitet životne sredine, a samim tim i praćenje kvaliteta vazduha kao jednog od najvažnijeg faktora za živi svet sve više je u fokusu interesovanja naučnih krugova. U ovom radu je prikazan jednostavni matematički model kojim je moguće izvršiti predikciju količine ugljen monoksida u vazduhu, na osnovu drugih parametara koji se određuju merenjima. Aproksimacija količine ugljen monoksida ostvarena je formiranjem polinoma različitih stepena, metodom najmanjeg kvadrata i sa minimalnim brojem merenih podataka. Kao reprezentativni, prikazani su rezultati merenja parametara pokazatelja kvaliteta vazduha, u Nišu, opština Medijana kod Narodnog pozorišta. Na osnovu njih je izvršena predikcija ugljen monoksida a approksimirani podaci su upoređeni sa merenim. Matematički model je realizovan u programu Mathematica^®.

Ključne reči: aproksimacija, numerički model, kvalitet vazduha, ugljen monoksid.

Dalje >>>

 

---

 

Ispitivanje zaštitne sposobnosti inhibitora korozije u razblaženim rastvorima hlorida

Izvod

Posle sterilizacije konzervi u jednoj fabrici mesa i mesnih prerađevina u Srbiji, uočena je pojava korozije na poklopcima konzervi. Sterilizacija konzervi se obično izvodi u prisustvu inhibitora korozije. U ovom radu ispitana je zaštitna sposobnost komercijalnog inhibitora korozije P3 i inhibitora korozije benzotriazola (BTA) u rastvoru NaCl, primenom elektrohemijske impedansne spektroskopije i snimanjem polarizacionih krivih. Pokazano je da se u prisustvu navedenih inhibitora korozije otpor elektrolita u porama organske prevlake, koja je nanešena na poklopac konzervi, povećava nekoliko puta, što ukazuje da je došlo do poboljšanja barijernih osobina organske prevlake. U prisustvu inhibitora korozije P3 brzina korozije metala u porama organske prevlake manja je približno deset puta, dok je u prisustvu inhibitora korozije BTA brzina korozije manja tri do četiri puta. Inhibitor korozije P3 više usporava anodnu reakciju procesa korozije nego katodnu reakciju, za razliku od inhibitora korozije BTA koji više usporava katodnu reakciju. Na osnovu izvršenih ispitivanja u radu, može se preporučiti da se tokom sterilizacije konzervi u in­dustriji mesa i mesnih prerađevina koristi inhibitor korozije P3, koncentracije od 0,6 do 1,0 g dm^-3.

Ključne reči: korozija, inhibitori korozije, elektrohemijska impedansna spektroskopija.

Dalje >>>

 

Testing the protective ability of corrosion inhibitors in dilute chloride solutions

Abstract

After sterilization of meat cans in a factory of meat and meat products in Serbia, occurence of corrosion on the can lids was observed. Sterilization of cans is usually performed in the presence of corrosion inhibitors. The protective ability of commercial corrosion inhibitor P3 and corrosion inhibitor benzotriazole (BTA) in a solution of NaCl was examined in this work, using electrochemical impedance spectroscopy and recording the polarization curves. It is shown that in the presence of the above corrosion inhibitors, resistance of the electrolyte in the pores of an organic coating, which was applied to a can lid, increases several times, which indicates an improvement in barrier properties of the organic coating. In the presence of corrosion inhibitor P3, the corrosion rate of a metal in pores of the applied organic coating is about ten times lower, while in the presence of corrosion inhibitor BTA the corrosion rate is three to four times lower. Corrosion inhibitor P3 slows down anodic reaction in the corrosion process, more than cathodic reaction, unlike corrosion inhibitor BTA, which slows down cathodic reaction. Based on tests performed in this work, application of corrosion inhibitor P3 (in concentrations 0.6 to 1.0 g dm-3) is recommended during sterilization of meat cans in industry of meat and meat products.

Keywords: corrosion, corrosion inhibitors, electrochemical impedance spectroscopy.

More >>>

 

---

Toksikološka analiza ambijentalnog monitoringa u metaloprerađivačkoj industriji

Izvod

Metaloprerađivačka industrija je izvor mnogih hemijskih štetnosti koje svojim sinergičnim delova­njem izazivaju oštećenje zdravlja profesionalno eksponirane populacije. Primenom toksikološke analize, u ovom radu je istraživan rizik toksičnih metala i drugih hemijskih štetnosti u radnoj sre­dini. Cilj rada je dokazati i kvantifikovati indikatore zagađenja u radnoj sredini i sagledati moguće posledice po zdravlje profesionalno eksponirane populacije. Predmet istraživanja je toksikološka analiza rizika toksičnih metala i drugih hemijskih štetnosti u metaloprerađivačkoj industriji, bazira­na na ispitivanju ambijentalnog monitoringa. Primenjen je analitički epidemiološki metod tipa retro­spektivne studije. Utvrđene su koncentracije hemijskih štetnosti ispod graničnih vrednosti, ali zbog vremena ekspozicije postoji verovatnoća ugrožavanja zdravstvenog statusa profesionalno eksponirane populacije.

Ključne reči: toksikološka analiza, ambijentalni monitoring, hemijske štetnosti, ekspozicija, radno mesto.

Dalje >>>

 

Toxicological analisis of ambient monitoring in metal industry

Abstract

Metal industry is the source of many chemical hazards and their synergic effects could damage the health of occupationally exposed population. The application of toxicological analysis in this paper was to investigate the risk of toxic metals and other chemical hazards in the workplace. The aim is to demonstrate and quantify indicators of pollution in the working environment and perceive (realize) the possible health consequences on occupationally exposed population. The subject of research in this paper is the toxicological risk analysis of toxic metals and other chemical hazards in metal industry, based on a survey of ambient monitoring. The applied analytical method is the retrospective epidemiological study type. Identified concentrations of chemical hazards below the limit values, but because exposure time is likely to jeopardize the health status of occupationally exposed population.

Keywords: toxicology analysis, ambient monitoring, chemical hazards, exposure, work place.

More >>>

 

---

Jedinjenja iz grupe imidazola kao inhibitori korozije bakra u kiselom rastvoru natrijum-sulfata

Izvod

Da bi se utvrdio uticaj 2-merkapto-1-metilimidazola i 4(5)metil-imidazola na elektrohemijsko ponašanje bakarne elektrode u 0,5 moldm^-3 rastvoru Na₂SO₄ pH vrednosti 3, korišćene su sledeće metode: merenje potencijala otvorenog kola, potenciodinamička polarizacija i hronoamperometrija. Potenciodimanička merenja su pokazala da se ispitivani inhibitori mogu koristiti kao inhibitori korozije bakra u kieslom 0,5moldm^-3rastvoru Na₂SO₄. Porast koncentracije inhibitora vodi ka većoj efikasnosti inhibicije korozije. Ovi rezultati potvrđeni su hronoamperometrijskim merenjima. Adsorpcija 2-merkapto-1-metilimidazola i 4(5)metil-imidazola prati Lengmirovu adsorpcionu izotermu.

Ključne reči: bakar, 2-merkapto-1-metilimidazol i 4(5)metil-imidazol, inhibicija korozije, anodno rastvaranje, polarizacija

Dalje >>>

 

Compounds from the imidizole group as copper corrosion inhibitor in acidic sodium sulphate solution

Abstract

To estimate influence of 2-mercapto-1-methylimidazole and 4(5)methil-imidazole on electrochemical behaviour of copper electrode in 0.5 moldm^-3 Na₂SO₄ solution, pH 3, following methods were used: open circuit potential measurements, potentiodynamic polarization, chronoamperometry. Potentiodynamic measurements showed that investigated inhibitors can be used as copper corrosion inhibitor in acidic 0.5 moldm^-3Na₂SO₄ solution. Increase of concentrations leads to better inhibitor efficiency. These results were confirmed using the chronoamperometry. Adsorption of 2-mercapto-1-methylimidazole and 4(5)methil-imidazole obeys Langmuir adsorption isotherm.

Keywords: copper, 2-mercapto-1-methylimidazole and 4(5)methil-imidazole, corrosion inhibition, anodic dissolution, polarization.

More >>>

---

 

Polarizaciono ponašanje anode od olova sa 0,8% srebra u sintetskom rastvoru za elektrolitičko taloženje cinka u prisustvu depolarizujućih supstanci

Izvod

Pri gustini struje od 400A/m², prosečan napon elektrolitičke ćelije u industrijskoj proizvodnji cinka iznosi oko 3,7V, pri čemu je potencijal anode oko 2,0V. U procesu elektrolize troši se gotovo 80% električne energije, pa postoji snažan ekonomski interes da se smanji  specifični utrošak električne energije po jedinici mase cinka. Rešenje ovog problema traži se u  smanjivanju potencijala (depolarizaciji) anode dodavanjem u elektrolit supstanci koje se oksidišu na potencijalima nižim  od potencijala oksidacije vode. U radu je ispitivano ponašanje anodnog potencijala pri dodatku 1, 3, 5 i 8% (vol) metanola, odnosno, 1, 3 i 5% (vol) mravlje kiseline u sintetski industrijski elektrolit sa 150g/dm³ H₂SO₄, kao i uticaj prisustva hlorida u elektrolitu na efekte polarizacije anode. Korišćena je anoda od olova legirana sa 0,8% srebra, tipična za industrijski proces proizvodnje cinka. Ispitivano je koroziono ponašanje ovakve anode u prisisustvu metanola u sintetskom industrijskom elektrolitu sa 150g/dm³ sumporne kiseline. Rezultati pokazuju da u oblasti industrijski relevantnih gustina struje depolarizacioni efekat pri dodavanju metanola postoji, da prisustvo metanola ne utiče negativno na korozionu stabilnost anode, ali da procesno prihvatljiv sadržaj hlorida u elektrolitu anulira efekte depolarizacije u prisustvu metanola. Prisustvo mravlje kiseline u sintetskom elektrolitu nije pokazalo jasne i jednoznačne depolarizacione efekte.

Ključne reči: elektroliza cinka, anodna reakcija, metanol, mravlja kiselina, hloridi.

Dalje >>>

 

Polarized behaviour of lead anode with 0.8% silver in  synthetic solution for electrollytic zinc precipitation in presence of depolarized substances

Abstract

At density current of 400A/m², average voltage of electrolytic cell in zinc industrial production is approx. 3,7V, making anode potential approx. 2,0V. In the process of electrolysis, almost 80% of electric energy is spent, so there is a great economic interest to reduce specific electric energy consumption per zinc mass unit. The solution of this problem can be found in reducing anode potential (depolarization) by adding, in electrolyte, the substances that oxidize at potentials lower than the one of water oxidation. This paper examined the behaviour of anode potential by adding 1, 3, 5 and 8% (vol) methanol, i.e. 1, 3 and 5% (vol) formic acid in synthetic industrial electrolyte with 150g/dm³ H₂SO₄, as well as the influence of chloride presence in electrolyte on anode polarization effects. Lead anode alloyed with 0,8% silver was used, being a standard for zinc industrial production. Corrosion behavior of such an anode was examined in presence of methanol in synthetic industrial electrolyte with 150g/dm³ sulphuric acid. The results show that in the field of industrial relevant density current, depolarization effect while adding methanol exists, that the presence of methanol doesn’t affect adversely on corrosion stability of anode, but the acceptable content of chloride in electrolyte cancels the effects of depolarization in the presence of methanol. The presence of formic acid in synthetic electrolyte doesn’t show clear and uniform depolarization effects.

Keywords: zinc electrolysis, anode potential, methanol, formic acid, chlorides.

More >>>

 

---

Sinteza 4,6-dimetil-3-cijano-2-piridona katalizovana aminokiselinama

Izvod

U okviru rada prikazana je sinteza 4,6-dimetil-3-cijano-2-piridona katalizovana aminokiselinama. U prvom delu izvršena je optimizacija reakcije sinteze piridona varirajući početnu koncentraciju glicina, molski odnos reaktanata (acetilacetona i cijanoacetamida) i reakciono vreme. U drugom delu rada ispitan je uticaj strukture još 18 aminokiselina na prinos 4,6-dimetil-3-cijano-2-piridona. Najveći prinosi ostvareni su sa argininom (90%) i histidinom (85%) kao katalizatorima.

Ključne reči: kataliza, optimizacija, cijanoacetamid, acetilaceton, aminokiseline.

Dalje >>>

 

Synthesis of 4,6-dimethyl-3-cyano-2-pyridone catalysed by amino acids

Abstract

In this work the synthesis of 4,6-dimethyl-3-cyano-2-pyridone catalyzed by amino acids was studied. In the first part of the work, the optimization was carried out by varying the initial concentration of glycine, the molar ratio of the reactants (acetylacetone and cyanoacetamide) and the reaction time. It has been found that it is necessary to heat the reaction mixture and that the optimum concentration of the amino acid is 0.2 mmol cm^–3. It was also found that the optimal concentration of cyanoacetamide is 3.0 mmol cm^–3 (molar ratio cyanoacetamide: acetyl acetone = 3:1), and that the reaction time is 24 h.

In the second part of the work, the influence of the structure of 19amino acids on the yield of 4,6-dimethyl-3-cyano-2-pyridone was investigated, using the optimal reaction conditions. It was found that the highest yield was achieved with arginine (almost 90%) and than with histidine (about 85%). With the most of other amino acid the yield was 50-60%.

Keywords: catalysis, optimization, cyanoacetamide, acetylacetone, amino acids.

More >>>

 

---

Trend primjene obnovljivih izvora energije za dobivanje energije u svijetu sa posebnim osvrtom na energiju vjetrova

Izvod

U posljednih nekoliko godina u svijetu je energetska stabilnost i sigurnost postala  jedno od važniji pitanja skoro svake zemlje. To pitanje je jako važno jer od energetske sigurnosti i stabilnosti zavisi ekonomski, privredni i društveni razvoj svake zemlje. Danas u cijelom svijetu ekonomski, industrijski i društveni razvoj vezan je za energiju i energetski sistem koji je društvu darovao velike prednosti. Medjutim, društvo plaća visoku cijenu zbog proizvodnje i puštanja u atmosferu ugljen dioksida i drugi stakleničkih plinova. Energija je od ključne važnosti za razvoj bilo koje zemlje,kada je u pitanju njena industrija i ekonomija. U radu je prikazan razvoj i implementacija obnovljivih izvora energije: vjetro-energije, sunčeve energije, malih hidroelektrana i biomase u svijetu i Evropskoj Uniji. Obrađen je i prikazan trend povećanja obnovljivih izvora energije u ukupnom učešću proizvodnje energije sa trendom smanjenja fosilnih goriva u proizvodnji energije. Investiranje u nove tehnologije koje se koriste u obnovljivim izvorima energije dovele su do povećanja zaposlenosti u svijetu tako da je do 2015. godine zaposleno oko 8,1 miliona ljudi u svijetu. U radu je prikazan trend investicionih ulaganja u obnovljive izvore energije, sa trendom otvaranja i zapošljavanja radika koji rade na implementaciji obnovljivih izvora enegije. Izvršena je analiza kapaciteta dobivanja energije iz vjetro-energana u svijetu za period 2005-2015. godine, kao i zemlje u kojima se najviše proizvodi energije iz vjetro-energana.

Ključne riječi: energija, obnovljivi izvori energije, energija vjetra, hidroenergija, sunčeva energija, biomasa.

Dalje >>>

 

Application trend of renewable energy sources  for energy production in the world with special reference to wind power

Abstract

Energetic stability and security in the world has become one of the most important questions for almost every country in recent years. This question is very important because by energetic security and stability depends economic, industrial and social development of each country. Today, worldwide economic, industrial and social development is related to energy and energetic system that for society have great benefits, but the society pays a high price because release carbon dioxide and other greenhouse gases into the atmosphere. Energy is essential for development of any country, when it comes to its industry and economy. Development and implementation renewable sources: wind power, solar energy, small hydroelectric power stations and biomass in the world and European Union is presented in this paper. Processed and presented are trends of increasing renewable energy sources in the total share of energy production with the trend reduction of fossil fuels in energy production. Investing in new technologies which are used in renewable energy sources have led to increase employment in the world so that by 2015 about 8. 1 million people have been employed. In this paper trend of investment in renewable energy sources is given with trends of employment of workforce in implementation of renewable energy sources. Analysis of installed capacities of wind power stations in the world in period 2005 to 2015 is presented and also countries in which most energy comes from wind power plants.

Keywords: energy, renewable energy sources, wind power, hydro energy, solar energy, biomass

More >>>

 

---

Textile protection through conservation and restoration

Abstract

It’s not easy to keep the textile product for a long time or to isolate it from the environment, preventing destructive operation of the oxygen from the air or sunlight on one side and bacteria, fungi and insects on the other side. Cleaning is usually the first step of many processes in a protection through conservation work. It is also one of the most difficult operations undertaken when preserving textile artefacts. Since the benefits of cleaning usually outweigh the drawbacks are, another it can enhance the long-term preservation of textiles by removing soiling. Now it is recommended to avoid using mechanical methods for cleaning textile articles. In recent years, a number of new methods for textile cleaning. Laser has been considered to be a promising cleaning technique for artwork conservation due to the fact that laser is highly controllable and a monochromatic energy source which can remove the surface contaminants precisely and selectively. The advantage of laser cleaning is to remove the surface contamination layer by layer. Laser cleaning is an effective cleaning technique of textile artefacts since it provides a high degree of control that allows fragile objects with a considerable amount of surface detail to be effectively and safely cleaned. This study aims to evaluate the process of cleaning and preparation of significant textile items for the protection a longer period of time as well as using the laser cleaning technique for cleaning dirty, historic or archaeological textile materials and products as a precondition for lasting future protection.

Keywords: protection, conservation, restoration, textiles, cleaning, laser.

More >>>

 

Zaštita tekstila kroz konzervaciju i restauraciju

Izvod

Nije lako sačuvati tekstilni proizvod duže vreme ili ga izolovati od okoline, sprečavajući destruktivni utisaj kiseonika iz vazduha ili suncu sa jedne strane i bakterija, gljivica i insekata sa druge. Čišćenje je obično prvi korak u mnogim procesima u zaštiti kroz konzervatorski rad. To je takođe jedna od najtežih operacija koja se preduzima radi čuvanja tekstilnih artefakata. Koristi od čišćenja obično prevazilaze nedostatke, a mogu i da pojačaju dugoročno čuvanje tekstila uklanjanjem prljavštine. Danas se preporučuje izbegavanje korišćenja mehaničkih metoda za čićenje tekstilnih predmeta. Poslednjih godina koriste se brojne nove metode za čišćenje tekstila. Smatra se da je laser perspektivan postupak čišćenja za konzervaciju umetničkih dela zbog činjenice da se laser može lako kontrolisati a izvor monohromatske energije može ukloniti površinska zaprljanja precizno i selektivno. Prednost čišćenja laserom je uklanjanje površinske nečistoće sloj po sloj. Lasersko čišćenje je efikasan postupak čišćenja tekstilnih artefakata pošto daje visok stepen kontrole i omogućava efikasno i bezbedno čišćenje lomljivih predmeta sa znatnim površinskim detaljima. Ovaj rad ima za cilj ocenjivanje procesa čišćenja i pripreme značajnih tekstilnih predmeta za zaštitu na duži vremenski period kao i primenu laserske tehnike za čišćenje prljavih, istorijskih ili arheoloških tekstilnih materijala i proizvoda, kao preduslova za trajniju zaštitu.

Ključne reči: zaštita, konzervacija, restauracija, tekstil, čišćenje, laser.

Dalje >>>

 

---

 

Exergy concept and its implementation in the recycling of metals

Abstract

Modern industrial product design implies presence of many different materials. Consequently, in the recycling process, shredding and separation procedures are applied. However, all materials cannot be completely separated; therefore, there is a contamination in the recycling streams. The quality of the materials streams can be reduced in each of the following recycling steps. These qualitative losses cannot be described by material balance. This paper presents the concept of exergy as a measure of quality losses, and gives the methods for the calculation of the exergy content and the exergy loss. Losses attributed to the recycling or material losses, material contamination losses and dilution requirements can be used as indicators for the materials quality loss as well as for the resource efficiency in the production systems. In this paper, the example of calculations on the steel scrap is presented.

Keywords: exergy concept, recycling, contamination, quality losses.

More >>>

 

Eksergijski koncept i njegova primena u recikliranju metala 

Izvod

Dizajn modernih industrijskih proizvoda je takav da oni predstavljaju kompleksne spojeve različitih materijala. Zbog toga se u postupku reciklaže materijala primenjuju procesi usitnjavanja i razdvajanja. Međutim materijali se ne mogu u potpunosti razdvojiti i zbog toga dolazi do kontaminacija u reciklažnim tokovima. Zbog toga se kvalitet materijala može smanjivati u svakom narednom reciklažnom koraku. Ovakvi kvalitativni gubici ne mogu se opisati masenim bilansom, i u radu je prikazan eksergijski koncept kao merilo gubitaka kvaliteta, odnosno dat je metod za izračunavanje eksergijskog sadržaja i eksergijskog gubitka. Gubici pripisani reciklaži ili tačnije materijalni gubici, gubici usled kontaminacije drugim metalima i posledično potreba za razblaživanjem, mogu se koristiti kao indikatori gubitka kvaliteta materijala i efikasnosti korišćenja resursa u proizvodnim sistemima. U radu je dat primer proračuna na čeličnom otpadu.

Ključne reči: eksergijski koncept, reciklaža, kontaminacija, kvalitativni gubici.

Dalje >>>

 

---

Izračunavanje dubine oksidacije niskougljeničnih čelika pri nestacionarnim uslovima uvođenjem fiktivnog vremena

Izvod

Oksidacija kao neželjena pojava, koja je posebno izražena kod niskougljeničnih čelika, nastaje na povišenim temepraturama usled hemijskog dejstava atmosfere. Tačno poznavanje debljine oksidacionog sloja je od velikog praktičnog značaja.

Cilj rada je da se postojeći postupak za izračunavanje dubine oksidacije, koji važi za stacionarno, iskoristi za nestacionarno područje. Pri tome, nestacionarno područje krive zagrevanja podeljeno je na veći broj segmenata kod kojih su za proračun merodavne odgovarajuće srednje temperature, koje su definisane u radu. Da bi se kod narednog segmenta uzeo učinak oksidacije prethodnog segmenta uvedeno je fiktivno vreme, s obzirom na temperaturu narednog segmenta. Pri izvođenju glavne relacije, pošlo se od pojedinačnih, odnosno posebnih rešenja i na bazi tih rešenja postavljeni su zakoni za opšta rešenja postavljenog problema.

Predloženi model ilustrovan je na jednom praktičnom primeru gde je izračunata dubina oksidacije za karakteristični niskougljenični čelik pri atmosferskim uslovima, kako za nestacionarno tako i za stacionarno područje.

Ključne reči: izračunavanje dubine oksidacije, niskougljenični čelici, nestacionarni uslovi, fiktivno vreme

Dalje >>>

 

Calculation of oxidation depth in low-carbon steel  under non-stationary conditions by introducing a fictitious time

Abstract

Oxidation as an undesired phenomena particularly evident in and  significant for low-carbon steel, occurs at elevated temperatures  due to the chemical effects of the atmosphere. The exact information about the thickness of the oxidation layer has a great practical importance.

The aim of this paper is to take the existing process for calculating the depth of oxidation, which is valid for a stationary area,  and use it  for a non-stationary area. The non-stationary area of the heating curve is devided into a number of segments in which medium temepratures are relevant. These medium temperatures were defined in the paper. In order to use the effect of oxidation of the previous segment  on the proceeding segment, a fictitious time was introduced, considering the temperature of the next segment. In the process of calculating  the main relation, the starting point were individual,  specific solutions,  based on which we obtained the general solutions for the problem.

The proposed model was illustrated using a suitable example where the depth of oxidation was  determined for a typical low-carbon steel under atmospheric conditions,  both for the stationary and for the non-stationary area.

Keywords: calculating the depth of oxidation, low-carbon steels, non-stationary conditions, fictitious time.

More >>>